هفته نامه "شهر امید" در پانزدهمین شماره خود نوشت:
گزارشی از نشست خیریه انجمن علاج در مرکز تبادل کتاب
«علاج» قصد دارد تا کتاب را به اتاقهای بیمارستانها ببرد؛ و در این مسیر از بیمارستانها گرفته تا عیادتکنندگان میخواهد که برای بیماران و همراهان آنها کتابهای خوب فراهم کنند
مرکز تبادل کتاب هفته گذشته میزبان نخستین نشست انجمن «علاج» (با محوریت ایجاد کتابخانههای کوچک در بیمارستانها) بود تا این انجمن ضمن معرفی طرح خود و مشورت با مدعوین، به جمعآوری کتابهای اهدایی برای تجهیز «بیمارستان فیروزگر» تهران بپردازد.
در شروع مراسم زهرا صنعتگران مدیر این کمپین با توضیحی کوتاه در معرفی انجمن از مدعوین دعوت کرد تا نظرات خود را بیان کنند و در آخر خود به شرح مفصلتری از ایده تا اجرا و پاسخ به سوالات درباره کار انجمن پرداخت.
«علاج» قصد دارد تا کتاب را به اتاقهای بیمارستانها ببرد؛ و در این مسیر از بیمارستانها گرفته تا عیادتکنندگان میخواهد که برای بیماران و همراهان آنها کتابهای خوب فراهم کنند؛ نخستین تلاش انجمن «علاج» با همکاری «بیمارستان فیروزگر» در حال انجام است.
میهمانان این نشست عبدالجبار کاکائی شاعر و ترانهسرا، افشین یداللهی شاعر و ترانهسرا، محسن پوررمضانی، حامد عسگری شاعر و مونا زارع نویسنده و روزنامهنگار به گفتوگو درباره این طرح پرداختند.
عبدالجبار کاکایی زبانشناس، نویسنده و ترانهسرا ضمن ابراز خرسندی از این ایده، اهمیت آن را در مردمنهاد بودن این انجمن و حرکتهای مردمی در زمینههای فرهنگی و اجتماعی دانست. وی سپس اظهار داشت که آنچه در ابتدا شنیدیم یعنی نبود کتابخانه در بیمارستانها و دسترسی نداشتن مراجعین به کتاب در بیمارستان، در باور نمیگنجد و اگر چنین است فاجعهایست که تاکنون از چشمها دور مانده؛ آن هم در این برهه زمانی که تلاش برای ایجاد کتابخوانی حتی در ابتکارهای مردمی بسیار دیده میشود. وی با اشاره به واژه بیمارستان گفت: چرا بیمارستان برای ما موجی از خاطرات و تجربیات منفی و اندوهبار به همراه دارد و این حتی در زبان ما متجلی شده است؛ ما فضای درمانی را «بیمارستان» مینامیم که در همان ابتدا بیماری را برجسته میکند، حال آنکه بسیاری از کشورهای فارسیزبان این فضا را «شفاخانه» میگویند؛ جایی که باید سلامت و علاج را در آن بازیافت. کاکایی سپس به مفهوم عیادت از بیمار اشاره کرد که از عمیقترین رفتارهای فرهنگی ماست تا با همدلی در روند بهبود بیماران سهیم شویم و سعی بر آن است تا کسالت بیمار را کاهش دهیم. وی در انتها با جمعبندی این نکات، اظهار کرد که این طرح به طورعام با ترویج کتابخوانی و بهطور خاص با تأثیر بر فضای درمانی که بیش از پیش با چالش روبهروست، میتواند مفید و مثمرثمر باشد.
سپس افشین یداللهی نویسنده و ترانهسرا بحث خود را با آسیبشناسی کتابخوانی در ایران آغاز کرد و آن را پیشدرآمدی دانست بر تمام طرحهایی که در تلاشند تا فرهنگ کتابخوانی را جا بیندازند. او اظهار داشت که فرهنگ کتابخوانی ما همواره ضعیف بوده است و حالا با گسترش روزافزون شبکههای ماهوارهای، فضاهای مجازی و شبکههای اجتماعی کتابخوانی بیش از پیش مغلوب شده است. وی فرهنگ کنونی مطالعه در ایران را به دلیل فرم و محتوای خاص شبکههای اجتماعی بیمار دانست؛ و برای مثال با بیان موج واکنشهای جمعی در یک برهه زمانی خاص (از فوت مرحوم پاشایی تا توافقات هستهای) به میل افراد برای نگاهی سطحی، تقلیلگرایانه و واکنشهای جمعی و مقطعی تا فراموشی کامل حوادث و استقبال از اخبار جدیدتر اشاره کرد و این صورتِ مواجهه را یکی از پیامدهای ضعف کتابخوانی و نبود تعمق علمی و فرهنگی در ما دانست. وی دست به دست شدن اطلاعات و مطالب جعلی، مخدوش و نادرست را نیز از دیگر آفات فرهنگ مطالعه به اصطلاح تلگرامی دانست که از نبود فرهنگ کتابخوانی شایع شده است. یداللهی در نکته دیگری به ضعف شدید نوشتار فارسی اشاره کرد که از بارزترین پیامدهای ضعف مطالعه و مواجهه نشدن با متن است. درنهایت او بیان کرد که فرهنگ کتابخوانی با عزمی جدی باید بازیابی شود تا به بیمارستان هم که یکی از زمانهای ممکن برای مطالعه است راه یابد چون تقویت فرهنگ کتابخوانی دارای ضرورت و فوریت است.
جابر حسینزاده نویسنده و طنزپرداز ضمن تأیید صحبتهای پیشین از تجربه خود در برخورد با پزشکی گفت که به او کتابهایی را تجویز کرد و مطالعه کتاب بخشی از روند درمان او شد. او اظهار داشت که کتابخوانی نهتنها بهعنوان یک ضرورت اجتماعی و فرهنگی است، بلکه حتی در فرایند بهبود و درمان بیمار نیز میتواند مؤثر باشد.
محسن پوررمضانی روزنامهنگار و دبیر سرویس طنز نشر چشمه نیز ضمن بیان تجربه مکرر خود از فضای تلخ بیمارستان چه در جایگاه بیمار و چه همراه، تنها التیام همیشگی خودش را کتاب دانست که بیمارستان را قابلتحمل میکند و روحیه و افکار فرد را سامان میبخشد. او برای انجمن بیتی از سعدی خواند: «به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل / که گر مراد نیابم به قدر وُسع بکوشم.»
مونا زارع داستاننویس در ادامه این نشست گفت: کتابها بیماران را از چارچوب تنگ بیماری و بیمارستان بیرون میآورند و بسیاری از نگرانیهای فکری را دور میکنند و برای فرد در طول حضور در فضای درمانی اعتماد و آرامش به همراه میآورند.
در پایان حامد عسگری نویسنده و ترانه سرا با اشاره خاص به اهمیت سیاستگذاری صحیح توسط انجمن، انتخاب و توزیع و کیفیت کتابها را بسیار مهم دانست؛ چراکه مراجعین بیمارستانها از شهرهای مختلف و اقشار متفاوتی هستند و باید کتابها، فکر شده و دقیق انتخاب شوند تا کیفیت این حرکت بتواند بهواقع نظر بیماران و همراهان را جلب کند. او نیز با اشاره به پیامدهای منفی شبکههای اجتماعی و رواج سطحینگری، به آسیبشناسی کتابخوانی پرداخت.
گفتوگو با مدیر کمپین علاج
علاج کتاب پیش از وقوع
زهرا صنعتگران مدیر کمپین علاع از تجربه خود در بیمارستان و قرض دادن کتاب به بیماران و اشتیاق آنها گفت. تجربه حضور او در بیمارستان باعث شکلگیری چنین کمپینی شده است. او امیدوار است که با آوردن کتاب به بیمارستانها، روزهای کسالتبار بیماری را برای آنها تسهیل کند. وی به پرسشهای ما در این زمینه پاسخ داد.
چرا «کتاب» را برای رفع کسالت بیماران انتخاب کردید، ممکن است آنها تمایلی نشان ندهند.
در بیمارستان نمیتوان کنسرت گذاشت؛ هر بیماری حوصله دیدن تلویزیون را ندارد؛ امکانات تبلت، لپتاپ و اینترنت در دسترس همه نیست؛ صحبت از بهترین کتابهای شماست که قرار است بدون مزاحمت گوشه اتاق بنشینند و بیمار و همراهی که حوصلهشان سر رفته است را صدا بزنند!
آیا واقعا کسی که درد دارد، کتاب میخواند؟
نه، قطعا نه! اما تمام افرادی که در بیمارستان هستند درد ندارند یا بهطور دائم درد نخواهند داشت! بسیاری از بیماران ازجمله کسانی که پیوند انجام دادهاند و در قرنطینه هستند، کسانی که هر ماه برای شیمیدرمانی به بیمارستان میآیند و برای احتیاط روزهای بعد هم میمانند، کسانی که دیالیز میکنند و خیلیهای دیگر ازجمله همراهان بیماران، ساعتهای خالی و خاکستریای را تجربه میکنند که میشود با کتاب سرحالشان آورد.
چه کتابهایی را باید اهدا کنیم؟
کتابهایی که حالمان را حسابی خوب کردهاند و حالا دیگر فقط در قفسه کتاب نگاهشان میکنیم! کتابهایی که بتوانند تجربه لذت، امید و جذبه را برای خوانندگان تازهشان به بار بیاورند.
چطور میتوانیم با علاج همراه شویم؟
اگر ناشرید یا کتابفروشی دارید یا فعال حوزه فرهنگ هستید؛ اگر پزشک یا پرستار هستید و با بیمارستان سروکار دارید؛ اگر عیادت کننده هستید یا همراه بیمارید یا خودِ بیمار! یا اگر همدل و موافق با طرح ما هستید؛ با اهدای کتاب و اعلام آمادگی برای تجهیز و تدارک کتابخانههای کوچک بیمارستانی به کمک ما بیایید!
ثبتنام و اهدای کتاب به انجمن علاج از چه طریقی صورت میگیرد؟
پزشکان، مسئولین بخشهای بیمارستانی، پرستاران، و... میتوانند از طریق وبسایت ما ثبتنام کرده و اطلاعات لازم درباره تعداد بیماران، تعداد اتاقها و... را در اختیارمان بگذارند. در مرحله بعد ما با اعلام فراخوان از ناشران، کتابفروشان، و مردم برای تجهیز کتابخانهها طی گردهماییهایی دعوت به عمل میآوریم.
نشان وبسایت انجمن علاج: