هفته نامه "شهر امید" در هفدهمین شماره خود نوشت:
زندگى دشوار بیخانمانها در آلمان
اداره تامین اجتماعى آلمان به شهروندى که درآمدى ندارد یا درآمدش ناچیز است، مبلغى بهعنوان کمک اجتماعى مىپردازد.
حدود نیمى از بىخانمانهایى که در خانهها و مجتمعهاى مسکونى اقامت مىکنند، به لحاظ روحى بیمارند و شرایط آنها بسیار بغرنج است. بسیارى از آنها تحصیل نکرده و هیچ دوره آموزشى ندیدهاند. بخت آنها براى داشتن یک زندگى مستقل همراه با خانه و کار بسیار کم است.
آمارى رسمى در مورد تعداد بىخانمانان در آلمان وجود ندارد. تنها سازمانهاى خیریه هستند که هر سال آمارى تخمینى درباره تعداد کسانى که بامى بر سر ندارند، منتشر مىکنند. اکنون این سازمانها از 410 هزار بیخانمان در آلمان سخن مىگویند.
بیش از نیمى از این عده، یعنى 55 درصد مرد هستند. حدود یک چهارمشان، یعنى 23 درصد آنها زنانند و کودکان و نوجوانان نیز تقریبا یک چهارم دیگر بىخانمانها را تشکیل مىدهند.
شمار این افراد در کشورهاى دیگر اروپایى نیز حدودا شبیه آلمان است. مثلا در بریتانیا تعداد این افراد را حدود 400 هزار نفر میدانند. این انسانها در آلمان، چگونه و از چه راهى زندگیشان را مىگذرانند؟ انجمنهاى بسیارى مسئولیت رسیدگى به وضعیت دشوار بیخانمانان، مثلا تغذیه آنها را به عهده گرفتهاند. در برلین یک انجمن کاتولیک به نام Mariengemeinde که از سال 1993 به پخش سوپ گرم میان گرسنگان بیخانمان مشغول است، در گزارشى به خاطر دهمین سالگرد فعالیتش، اعلام کرده است که از ده سال پیش تاکنون، صد هزار وعده غذاى گرم میان فقراى بیخانمان تقسیم کرده است.
ساعت یازده صبح است. چند بىخانمان در برابر آشپزخانه سازمان خیریه کاتولیکها، کاریتاس Caritas، در شهر بن صف کشیدهاند. آنها مىتوانند با پرداخت 50 سنت، یعنى نیم یورو، یک وعده غذاى گرم بخورند. بیشترشان مردند. آنگلیکاهایلیگر که مددکار اجتماعى و از کارکنان کاریتاس است میگوید: «زنها طور دیگهاى مسائلشون رو حل میکنند. اما تعداد زناى بیخانمان داره بهتدریج زیاد مىشه. 20 سال پیش که کارم رو شروع کردم، زنها چهار درصد بیخانمانها رو تشکیل میدادند، اما امروز تعدادشون به بیست درصد رسیده. اونا مىتونند پیش دوست، آشنا یا بقیه اعضاى خانواده پناهگاهى پیدا کنند. اونا مثل مردها کارشون به خوابیدن توى خیابون نمىکشه.»
حتى در کشور ثروتمندى چون آلمان نیز که در آن به تامین اجتماعى اعضاى جامعه توجه مىشود، شمار افراد بىخانمان بسیار است. مرد فلسطینى 31 سالهای، یازده سال پیش به آلمان آمده است، به امید اینکه بتواند زندگى بهترى برای خودش بسازد اما آپارتمانی که اجاره کرده را به زودی از دست میدهد. او مىگوید: «زنمو طلاق دادم. شاغل بودم، ولى به خاطر مشکلى که داشتم از کار اخراج شدم سه ساله که بیکارم. از دولت حقوق بیکارى مىگیرم. هنوز دنبال پیدا کردن کار هستم. اما سه ماهه که نتونستم اجاره خونه رو بدم.»
در آلمان قانونى وجود دارد که دولت باید به شهروندى که به هر علت در تنگناى مالى قرار میگیرد و وضعیتى اضطرارى دارد، کمک مالى کند. اداره تامین اجتماعى آلمان به شهروندى که درآمدى ندارد یا درآمدش ناچیز است، مبلغى بهعنوان کمک اجتماعى مىپردازد. افزون بر پرداخت این مبلغ که حدود 300 یورو براى لباس و غذاست، اجاره خانه هم از طرف دولت پرداخت مىشود، البته تنها درصورتیکه اجارهنامهای وجود داشته باشد.
توماس 46 ساله، از 5 ماه پیش تاکنون بیخانمان است. او از مدتها پیش کمک اجتماعى دریافت مىکند. توماس میگوید: «دوره آشپزى دیدهام، دیپلم دبیرستان دارم، چند ترم هم در دانشگاه در رشته پزشکى درس خوندم، اما ادامه ندادم چون از نظر مالى نمیکشیدم. بعد مشکلات خانوادگى پیدا کردم. وضعم خوب نبود و اجاره خانهای که توش زندگى مىکردم بالا رفته بود و نمى تونستم بپردازم.»
در مجموع میتوان گفت که حدود نیمى از بیخانمانهایی که در خانهها و مجتمعهاى مسکونى اقامت مىکنند، به لحاظ روحى بیمارند و شرایط آنها بسیار بغرنج است و بهسختی وارد جامعه میشوند. سازمانهاى خیریه معتقدند با وجود کمکهایى که سازمانهاى غیردولتى خیر و دولت به آنها میکنند، بر تعداد بیخانمانها افزوده میشود و در این میان تامین مالى محل اقامت بىخانمانها به خاطر گرانى عمومى در سطح جامعه دشوارتر میشود. این در حالى است که بسیارى از بىخانمانها، امید بازگشت به زندگى عادى را هنوز در سر میپرورانند و محتاج کمکند.