سلول‌هایم برای تو

سلول‌های طلایی

ثمین رضوی، سخنگوی کمپین سلول‌های طلایی می‌گوید امیدوار است که با ثبت کمپین به‌عنوان یک سمن مستقل، امکان فعالیت رسمی ‌در زمینه جمع‌آوری کمک‌های مرد‌می‌ برای بیماران نیازمند پیوند با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند. آغاز کمپین سلول‌های طلایی، از حرکت‌های فردی اعضا شروع شده است. هر کدام از اعضای این کمپین به‌نوعی با مشکلات مرتبط با بیماری‌های درگیر با سلول‌های بنیادی برخورد داشتند و بعد از آشنایی با بانک سلول‌های بنیادی، سعی کردند دوستان و اطرافیان خود را از وجود چنین مرکز و روش درمانی آگاه کنند و همین هم شد که در نهایت به این نتیجه رسیدند که کمک‌رسانی به بیماران نیازمند و تشویق جامعه برای مشارکت در این زمینه و اهدای سلول‌های بنیادی بیش از هر چیز نیازمند اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است.

رضوی در این باره می‌گوید: «اغلب فعالین این کمپین به نحوی درد کشیده بوده و در بستگان نزدیک خود تجربه رویارویی با بیماری‌های مرتبط با سلول‌های بنیادی را داشتند، که این اتفاق خود نیروی محرکه تشکیل کمپین بود. بعد از مدتی رفت و آمد به بیمارستان شریعتی و تبلیغات به‌صورت فرد به فرد میان آشنایان، در بانک سلول‌های بنیادی، با گروه‌های دیگری که آن‌ها هم به‌صورت خصوصی افرادی را برای ثبت‌نام به بانک ‌می‌فرستادند آشنا شدیم و تصمیم گرفتیم که با همراهی همدیگر و سازماندهی و گسترش تبلیغات و فعالیت‌هایمان در چارچوب گروهی بزرگ‌تر، قدم محکم‌تری برای بیماران نیازمند پیوند که گاهی سال‌ها در انتظار یافتن نمونه مشابه هستند، برداریم.»

به گفته او اعضای کمپین سلول‌های طلایی با همراهی چند انجمن خیریه مرد‌می ‌فعالیت‌های گسترده‌ای را برای تبلیغات آغاز کردند و حالا هم ترجیح می‌دهند که به‌صورت تخصصی و متمرکز، تحت عنوان یک کمپین مرد‌می ‌مستقل به نام «سلول‌های طلایی» فعالیت کنند و زیر مجموعه مراکز خیریه دیگری نباشند تا این موضوع با گستره بیشتری و به‌صورت تخصصی در جامعه شناخته شده و مورد توجه قرار گیرد. اعضای این کمپین برای افزایش آگاهی هموطنانمان، به‌عنوان سفیران کمپین سلول‌های طلایی، نماد این کمپین را که دستبندهای طلایی رنگ است (برگرفته از روبان طلایی-نماد بین‌المللی آگاهی از سرطان کودک) به دست می‌بندند.

چنانکه رضوی می‌گوید، اهدای سلول‌های بنیادی هیچ عارضه و خطری برای اهداکننده نداشته و به‌سرعت ظرف چند روز سلول‌ها در بدن وی بازسازی خواهند شد: «امیدواریم در سراسر کشور با افزایش تعداد داوطلبین اهدا، هیچ بیماری برای پیوند، در انتظار یافتن نمونه مشابه (حتی با صرف هزینه‌های بالا برای جستجو در خارج از کشور) جان خود و فرصت زندگی را از دست ندهد.»

رنج سنی‌ای که ‌می‌توانند داوطلب اهدا باشند 18تا 50 سال است. در این بین، خانم‌ها و میانگین سنی 20 تا 30 سال بیشتر اعلام آمادگی کرده‌اند و مردان به‌خاطر ساعت کاری و مشغله‌های بیشتری که دارند تعداد کمتری از اهداکنندگان ما را تشکیل ‌می‌دهند.

سلول درمانی چیست؟

اگر تا اینجای کار علاقه‌مند شده‌اید که به‌عنوان یک داوطلب به بیماران نیازمند سلول‌های بنیادی کمک کنید، شاید اولین سوال شما این باشد که سلول درمانی چیست؟ در بیشتر بیماری‌هایی که بدن بخشی یا کل عملکرد یک بافت یا اندام را از دست می‌دهد برای درمان نیاز است که روند ترمیم بافت را فعال کنند. در حال حاضر دارودرمانی نمی‌تواند روش مناسبی برای این بیماران باشد و پیوند عضو نیز به دلیل محدودیت اهداکننده اغلب با مشکلات زیادی روبه‌رو است. در سال‌های اخیر با این واقعیت که همه بافت‌های بدن از سلول تشکیل شده‌اند این ایده مطرح شده است که برای ترمیم بافت‌های از بین رفته، از سلول‌های تشکیل‌دهنده همان بافت استفاده شود که این روش در حال حاضر تحت عنوان سلول درمانی شناخته می‌شود.

منابع سلول بنیادی دارای مجوز

با توجه به یافته‌های آزمایشگاهی و همچنین مطالعات انجام شده در مدل‌های حیوانی در حال حاضر تنها استفاده از سلول‌های بنیادی بزرگسالان و سلول‌های بنیادی خون بند‌ناف‌‌ مجوز استفاده در مطالعات بالینی و گاها ارائه خدمات را دارند. استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی و سلول‌های بنیادی جدا شده از جنین‌های سقط شده به‌صورت رسمی در هیچ مطالعه انسانی مورد ارزیابی قرار نگرفته‌اند. اخیرا سازمان غذا و داروی آمریکا تنها به دو شرکت مجوز استفاده از سلول‌های عصبی و سلول‌های شبکیه مشتق از سلول‌های بنیادی جنینی را بعد از طی مراحل آزمایشگاهی و حیوانی تنها در نمونه‌های داوطلب، داده است.

روش‌های استفاده از سلول‌های بنیادی بزرگسالان

درحال حاضر استفاده از سلول‌های بنیادی بزرگسالان در درمان بیماری‌ها به سه صورت امکان‌پذیر است. در روش اول سلول‌های بنیادی بدون هیچ‌گونه دستکاری و به همراه سایر سلول‌های بدنی به بیمار تزریق می‌شوند. این روش به‌خصوص در درمان بیماری‌های خونی و سرطانی مورد استفاده بوده و یک روش درمانی موثر برای معالجه بیماران مبتلا به سرطان خون است. در این روش که امروزه تحت عنوان پیوند مغز‌‌‌استخوان یا پیوند سلول‌های خون‌ساز شناخته می‌شود، ابتدا سلول‌های موجود در مغز‌‌‌استخوان جداشده و بدون هیچ مداخله اضافی به بیمار تزریق می‌‌شود. مغز‌‌‌استخوان حاوی تعداد بالایی از سلول‌های بنیادی خون‌ساز بوده و تزریق آن‌ها در بیماران خونی و بیمارانی که سلول‌های خون‌ساز خود را به دلیل شیمی‌درمانی یا اشعه درمانی از دست ‌داده‌اند، می‌تواند نجات‌دهنده باشد. در سال‌های اخیر استفاده از دارویی به نام G_CSF باعث شده که بتوان سلول‌های بنیادی خون‌ساز را حتی از خون محیطی هم جدا کرد و دیگر لازم نیست که بیمار درد انجام بیوپسی مغز‌‌‌استخوان را تحمل کند. در روش دوم، به جای پیوند همه سلول‌های به دست آمده از نمونه‌برداری، ابتدا سلول‌های بنیادی جدا شده و بیمار تنها سلول‌های جداشده را دریافت می‌کند. با این حال لازم نیست که قبل از پیوند سلول‌ها تکثیر یابند. بالاخره در روش سوم لازم است که سلول‌های بنیادی قبل از استفاده، کشت، تکثیر یافته و سپس مورد استفاده قرار گیرند. از آنجایی که تعداد سلول‌های بنیادی در اغلب بافت‌ها بسیار محدود بوده و معمولا صدمات وارد شده به تعداد زیادی از سلول‌های بنیادی نیاز دارند، در برخی از روش‌های درمانی لازم است که تعداد سلول‌های بنیادی با استفاده از روش‌های کشت زیاد شده و سپس مورد استفاده قرار گیرند.

فرایند جمع‌آوری و منجمد کردن سلول‌های بنیادی خون بند‌ناف‌‌

کارشناسان خونگیر آموزش دیده در زمان زایمان در اتاق عمل حضور یافته و پس از تولد نوزاد کار خونگیری از بند‌ناف‌‌ را انجام می‌دهند. خون جمع‌آوری شده در کیت مخصوص به پدر یا همراه مادر تحویل داده می‌شود.

بعد از دریافت کیت، رابطین حمل نمونه جهت دریافتن نمونه به بیمارستان مراجعه کرده و نمونه خون را با حفظ شرایط استاندارد به بانک خون منتقل می‌کنند.

نمونه خون پس از انجام کنترل کیفی اولیه وارد پروسه پردازش می‌شود. سلول‌های بنیادی خون بند‌ناف‌‌ در صورت داشتن استاندارد لازم از نظر تعداد سلول، آزمایش‌های سرولوژی و آزمایش‌های میکروبی که روی خون بند‌ناف‌‌ انجام می‌پذیرد؛ ذخیره می‌شود.

سلول‌های بنیادی در درون تانک‌های مخصوص در دمای 196- نگهداری می‌شوند و بر اساس یافته‌های علمی و با توجه به نمونه‌های ذخیره شده در بانک‌های خون بند‌ناف‌‌ از بدو تاسیس تاکنون مشخص شده که امکان استفاده از نمونه‌ها تا 20 سال هم بر اساس استانداردهای فعلی وجود دارد.

اگر می‌خواهید سلول بنیادی اهدا کنید

بعد از تایید توسط آزمایش‌ها مبنی بر مناسب بودن شما برای اهدا، سلول‌های بنیادی برای پیوند به بیمار نیازمند از شما دریافت خواهد شد. برای این کار دو روش وجود دارد که روش استخراج سلول‌های بنیادی از خون محیطی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش اول استخراج سلول‌های بنیادی از خون محیطی است. پروسه این نوع پیوند 5 روز متوالی است. ابتدا طی چهار روز داروی G-CSF  از طریق زیر پوست به شما تزریق خواهد شد. این کار موجب افزایش سلول‌های بنیادی در خون محیطی می‌شود. سپس در روز جمع‌آوری سوزنی در هر یک از دست‌های شما قرار داده می‌شود. خون از یک دست وارد دستگاه شده و پس از جداسازی سلول‌های بنیادی در شرایط استریل از دست دیگر به بدن برگرداننده می‌شود. این کار 6-3 ساعت طول خواهد کشید. در طی مدت جمع‌آوری شما روی تخت دراز خواهید کشید. در روش دوم که استخراج سلول‌های بنیادی از مغز‌‌‌استخوان است، این جداسازی در اتاق عمل و در بیهوشی عمومی صورت انجام می‌شود به این صورت که سلول‌های مغز‌‌‌استخوان توسط یک سوزن از استخوان لگن گرفته خواهد شد.

در روش استخراج از خون محیطی بیشتر افراد همان روز ترخیص می‌شوند. در روش استخراج از مغز‌‌‌استخوان دهنده حداقل برای یک شب در بیمارستان هم خواهد ماند و روز بعد از نمونه‌گیری در صورت نیاز ویزیت خواهد شد.

هزینه عضویت

عضویت اهداکنندگان رایگان است و جهت انجام خدماتی که در مرکز (هنگام عضویت یا آزمایش‌های تائیدی) به اهداکنندگان ارائه می‌شود هزینه‌ای دریافت نمی‌شود.